Sytuacje, w których przewoźnik lotniczy zaprzestaje działalności, nie zdarzają się często. Są one jednak obecne i, niestety dla pasażera, mogą one oznaczać niemały problem w egzekwowaniu swoich praw do odszkodowania za odwołany lot przez ogłoszenie upadłości tuż przed planowaną datą podróży bądź w jej trakcie.
Zaprzestanie działalności
Przede wszystkim powinno się odseparować dwa przypadki. Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy przewoźnik zaprzestaje działalności i oświadcza, że zamierza złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, bądź że taki wniosek właśnie składa. Drugim jest sytuacja, gdy to sąd ogłasza tę upadłość.
Kolejnym elementem jest błędne przekonanie, że od przewoźnika, który ogłosił upadłość, w żaden sposób nie jest możliwe odzyskanie swoich pieniędzy. Oczywiście – jest to proces utrudniony i nie każda próba uzyskania odszkodowania zakończy się pozytywnie, czyli odzyskaniem całości lub części środków. Powodem jest fakt, iż linia lotnicza nie jest już w stanie na bieżąco regulować swoich zobowiązań. Nie powinniśmy się jednak poddawać. A tym bardziej, jeśli mówimy o pierwszym scenariuszu, w którym przewoźnik lotniczy dopiero oświadcza o złożeniu wniosku lub o planach jego złożenia. Takie oświadczenie nie oznacza, że linia lotnicza jest zwolniona z odpowiedzialności wypłaty odszkodowań.
Ponadto, w stosunku do przewoźników, którzy są dłużnikami, wszczyna się postępowanie upadłościowe przed sądem właściwym dla zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika, czyli z reguły dla głównej siedziby spółki. Można zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeśli wartość zobowiązań czyli długów, linii lotniczej przekracza wartość jej majątku lub jeśli linia lotnicza nie jest już w stanie na bieżąco regulować należności. – Termin, w którym wierzytelność powinna zostać zgłoszona, określony jest zawsze w postanowieniu sądu o ogłoszeniu upadłości. Początek tego terminu liczony jest od dnia publikacji tego postanowienia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Termin ten nie może być krótszy niż miesiąc i dłuższy niż trzy miesiące. Żeby zachować ten termin wystarczy nadanie zgłoszenia wierzytelności na poczcie listem poleconym. Termin zgłoszenia wierzytelności jest jednakowy dla wszystkich wierzycieli. – mówi radca prawny Emilia Żuchowska w GIVT. – Oczywiście, kolejność zaspokajania wierzycieli zależna jest od ustalonego priorytetu danych roszczeń. Konsument znajduje się w tym przypadku na 2 z 4 miejsc. I dopiero, kiedy wierzytelności z pierwszej kategorii zostaną zaspokojone, wówczas mogą zostać zaspokajane należności względem pasażera przewoźnika lotniczego – dodaje.
Regulacje praw pasażera
W Rozporządzeniu WE 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. uregulowane są sytuacje, w których pasażer, może żądać odszkodowania za zakłócony, czyli m.in. opóźniony lub odwołany lot.
Rodzaj rekompensaty
Jeżeli nasz lot został odwołany i nie będziemy chcieli otrzymać od linii lotniczej biletu na lot alternatywny lub lot powrotny, to z całą pewnością pierwszym krokiem powinno być złożenie reklamacji o zwrot kosztów biletu. Linia lotnicza ma obowiązek zwrotu kosztu biletu w terminie do 7 dni od momentu otrzymania reklamacji. Jeśli jednak pasażer nie zdecyduje się na zwrot biletu lub powrót do miejsca pierwszego odlotu, może pasażerowi przysługiwać odszkodowanie. Więcej o okolicznościach, jakie trzeba spełnić, by móc uzyskać odszkodowanie znajdziesz w prawach pasażera.
W reklamacji należy dokładnie sprecyzować jakiego rodzaju lotem miała odbyć się podróż – chodzi tu o lot regularny lub czarterowy. Dodatkowo, powinno się określić numer lotu oraz jego trasę z pierwotnego miejsca wylotu do miejsca docelowego. Następne powinno się wyjaśnić okoliczności odwołania lotu oraz wymienić, jakie świadczenia pasażerowi wówczas przysługiwały, a których to przewoźnik mu nie zapewnił, a także dołączyć kopie rachunków jako dowód, w przypadku poniesienia kosztów związanych z opóźnieniem, np. rachunek za noc w hotelu. Uprawnia to do zwrotu poniesionych z tego tytułu kosztów.
Wypłata odszkodowania
Dlaczego trzeba się spieszyć? Ponieważ w przypadku, gdy przewoźnik lotniczy ostatecznie zakończy swoją działalność, bilety przestaną być w tym momencie ważne, a wypłata odszkodowania zależna będzie od rodzaju dokonania rezerwacji na dany lot.
Ubieganie się o rekompensatę jest możliwe, jeśli podróż zarezerwowana została za pośrednictwem biura podróży bądź także linii partnerskiej, jeśli jednocześnie lot lub więcej lotów zostały objęte programem ubezpieczeniowym. Jednak wówczas nie przysługuje prawo do odszkodowania za lot, tylko prawo do odszkodowania z powodu odwołania wycieczki.
W przypadku płatności za bilet lotniczy kartą kredytową, pasażer powinien odzyskać zapłaconą kwotę. Płatność w tej sytuacji może zostać anulowana zanim dotrze do linii lotniczej, ale także, w przypadku upadłości, istnieje możliwość spłaty zadłużonych kwot.
W sytuacji finalnego zakończenia działalności, czyli zlikwidowania firmy linii lotniczej, a tym samym jej majątku, niemożliwym będzie natomiast odzyskanie pieniędzy z tytułu niewypłacalności linii lotniczej, jeśli lot został zarezerwowany bezpośrednio u przewoźnika lotniczego.
Negatywna odpowiedź przewoźnika – co zrobić?
Jeśli l nie toczy się jeszcze postępowanie upadłościowe linii lotniczej lub przewoźnik nie został zlikwidowany w wyniku tego postępowania, to pasażerowi przysługuje odszkodowanie i może je próbować wyegzekwować.
Oczywiście może zdarzyć się taki przypadek, że po zgłoszeniu swojego roszczenia do linii lotniczej za zakłócony lot linia udzieli niesatysfakcjonującej odpowiedzi, bądź uchyli się od wydania jakiejkolwiek decyzji. W tej sytuacji można zwrócić się ze skargą do odpowiedniego organu państwowego zajmującego się kontrolą linii lotniczych (na przykład w Polsce takim organem jest Urząd Lotnictwa Cywilnego). Wówczas, do składanej skargi należy dołączyć kopię reklamacji, kopię odpowiedzi udzielonej przez przewoźnika (chyba, że jej nie udzielił) oraz potwierdzenie rezerwacji na dany lot, np. kartę pokładową, bilet lotniczy lub potwierdzenie rezerwacji biletu. Takie postępowanie kończy się wydaniem decyzji administracyjnej, która określa, że nie doszło lub doszło do naruszenia warunków przewozu oraz może wskazać również, że linia lotnicza jest zobowiązana do zapłaty odszkodowania.
Można również skierować pozew do sądu, co, w niektórych przypadkach, jest korzystniejszym dla pasażera działaniem, mimo, że wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów. Ponadto, pozew wstrzymuje bieg przedawnienia roszczenia odszkodowania. Jeśli jednak sąd w międzyczasie ogłosi upadłość linii lotniczej, wówczas należy pamiętać, że zasady uzyskania odszkodowania są modyfikowane prawem upadłościowym.
Gdy jednak upadłość nie zostanie ogłoszona a pasażer uzyska ostatecznie satysfakcjonującą go decyzję, powinien w następnym kroku zwrócić się ponownie do przewoźnika o wypłatę należnej rekompensaty.