Dzięki przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej możemy swobodnie przemieszczać się pomiędzy granicami państw członkowskich. “Swobodnie” czyli bez konieczności zatrzymywania się na kontrole paszportowe, które w przypadku podróży do innych części świata są standardem, a czasem – dopiero pierwszym etapem procedury przekraczania granicy.
Podróże bez wizy – ale czy bez dokumentów?
Przekraczanie granic 26 krajów (listę można sprawdzić tu) należących do unijnej strefy Schengen odbywa się dla nas właściwie niezauważalnie. Należy jednak pamiętać, że władze poszczególnych krajów, mogą w każdej chwili zażądać od nas okazania ważnego dokumentu tożsamości, za który zwykle uznawany jest dowód osobisty. Podróż do Niemiec czy Szwecji jedynie z prawem jazdy może więc być niezbyt trafionym pomysłem.
Dowodu tożsamości potrzebujemy bezwzględnie przekraczając granice krajów europejskich, które do Schengen nie weszły, czyli: Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Irlandii, Rumunii i Wielkiej Brytanii. W ostatnim przypadku należy uważnie śledzić doniesienia o zmianach: Wielka Brytania już niedługo przestanie być członkiem UE, więc i zasady podróży do niej ulegną zmianie.
Kierując się dalej, poza Europę, dowód osobisty nie wystarczy – obowiązkowo musimy posiadać paszport. Od 2009 roku polskie wydają paszporty biometryczne, czyli takie, które oprócz informacji opisowych, zawierają również dane, które można zweryfikować za pomocą komputera: wizerunek twarzy oraz odciski palców. Posiadanie takiego paszportu jest niezbędne aby wjechać do niektórych krajów, na przykład Kanady.
Dodatkowym dokumentem, poza paszportem, wymaganym przy przekraczaniu niektórych granic, jest wiza.
Gdzie bez wizy?
Polska posiada umowy o ruchu bezwizowym ze 175 krajami świata. I choć często zdarza nam się narzekać na zawiłe procedury uzyskiwania tego typu dokumentów, na przykład przed podróżą do USA, polski paszport jest relatywnie “silny” – znajduje się na 13 miejscu jeśli chodzi o liczbę krajów, do których otwiera drzwi.
Pierwszą pozycję w tym rankingu zajmuje Japonia: jej obywatele wjadą bez wizy do 190 krajów. Drugi na liście, Singapur, ma tylko jedną umowę o ruchu bezwizowym mniej (189). Do 188 krajów wjadą bez wizy obywatele Niemiec, Francji i Korei Południowej. Warto zaznaczyć, że większość krajów UE znajduje się w czołówce rankingu: do 187 krajów mogą swobodnie podróżować Duńczycy, Finowie, Włosi, Hiszpanie i Szwedzi. Czesi wjadą bez wizy do 182 krajów, a Słoweńcy czy Węgrzy – 180.
Jak długo można przebywać bez wizy w danym kraju?
Minimalną liczbą dni jest 15 i dotyczy Wyspy Św. Tomasza i Książecej w Afryce. W tym przypadku dowód osobisty jak najbardziej uprawnia do przekroczenia granicy. Jednak to Rosja, która wprowadziła bezwizowe wizyty w Sankt Petersburgu, może poszczycić się największą restrykcją – pobyt bez wizy w tym miejscu nie może przekroczyć 72 godzin. Gruzja natomiast jest najbardziej przychylna i pozwala na roczny pobyt.
| Kraj | Liczba dni | Uwagi |
|---|---|---|
| Rosja – Sankt Petersburg | 72 godziny | Brak |
| Wyspy Św. Tomasza i Książeca | 15 | Brak |
| Czarnogóra | 30 | 90 dni na podstawie paszportu |
| Filipiny, Indonezja, Kazachstan, Tajlandia, Republika Południowej Afryki, Suaizi, Grenlandia, Jamajka | 30 | Brak |
| Anguilla | 30 | Czas pobytu określany jest przy wjeździe |
| Kirgistan | 60 | Brak |
| Kraje UE i EOG[1]: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Gibraltar, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy | 90 | Po upłynięciu 90 dni powinniśmy zarejestrować swój pobyt np. na najbliższym posterunku Policji |
| Albania, Andora, Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Mołdawia, Monako, San Marino, Serbia, Watykan, Wyspy Owcze | 90 | 90 dni na podstawie paszportu |
| Kosowo, Ukraina, Brunei, Hong Kong, Izrael, Katar, Japonia, Korea Południowa, Makau, Malezja, Palestyna, Singapur, Tajwan, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bostwana, Gambia, Maroko, Mauritius, Senegal, Seszele, Tunezja, Argentyna, Belize, Boliwia, Brazylia, Chile, Ekwador, Honduras, Kolumbia, Kostaryka, Paragwaj, Peru, Trynidad i Tobago, Urugwaj, Wenezuela, Antyle Holenderskie, Aruba, Belize, Gwatemala, Kajmany, Monserrat, Nikaragua, Salwador, Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Dominikana, Grenada, Haiti, Kajmany, Saint Kitts i Nevis, Saint Bincent i Genadyny, Turks i Caicos, Kiribati, Mikronezja, Nowa Zelandia, Palau, Pitcairn, Samoa, Timor Wschodni, Tonga, Tuvalu, Vanuatu, Wyspy Marshalla, Wyspy Salomona | 90 | Brak |
| Madera i Azory, Majotta, Wyspy Kanaryjskie, Gujana Francuska, Gwadelupa, Martynika, Saint Pierre i Miquelon, Nowa Kaledonia, Polinezja Francuska, Reunion, Wallis i Futuna | 90 | Dowód osobisty uprawnia do przekroczenia granicy |
| Fidżi | 120 | Brak |
| Armenia, Panama, Meksyk, Saint Lucia | 180 | Brak |
| Dominika, Kanada | 180 | Przed wjazdem powinniśmy dokonać elektronicznej autoryzacji podróży, czyli eTA[2] |
| Peru | 183 | Brak |
| Gruzja | 365 | Dowód osobisty uprawnia do przekroczenia granicy |
Gdzie z wizą?
Polska utrzymuje ruch wizowy z 43 krajami świata, z których każdy samodzielnie określa procedury uzyskania tego typu dokumentu.
Jeśli na przykład podróżujemy po Azji i planujemy lot do Kambodży, wiza to formalność, którą załatwimy na granicy, uiszczając określoną opłatę. Planując wakacje w Turcji wizę najlepiej wyrobić przed wyjazdem, rejestrując się na stronie internetowej tureckiego MSZ. Jeśli jednak wybieramy się do USA, musimy się liczyć nie tylko z uczestnictwem w żmudnym procesie weryfikacji, ale również z możliwością odmowy wjazdu na teren tego kraju.
W zależności od celu naszej podróży, możemy ubiegać się o różne rodzaje wiz. Jeśli naszym celem jest wypoczynek i zwiedzanie, aplikujemy o wizę turystyczną; jeśli zamierzamy spotykać się z kontrahentami – biznesową.
Te rozróżnienia mogą być jednak znacznie bardziej szczegółowe: przedsiębiorcy planujący rozwój działalności w USA powinni na przykład ubiegać się o wizę handlową, a osoby planujące sezonową pracę zarobkową – o wizę z tymczasowym pozwoleniem o pracę.
Zdarza się, że w celu dopełnienia formalności wizowych niezbędne są dodatkowe zaświadczenia. Władze danego kraju mogą chcieć sprawdzić, czy posiadamy ilość gotówki wystarczającą na pokrycie kosztów pobytu, lub czy wykonaliśmy wszystkie niezbędne szczepienia. Może również pojawić się prośba o przedstawienie zaproszenia od mieszkańca kraju, do którego się udajemy.
Informacje dotyczące zasad przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi krajami zmieniają się z roku na rok, dlatego przed każdym wyjazdem warto odświeżyć informacje na temat konieczności posiadania wizy, lub jej braku. Najbardziej aktualne dane uzyskamy na stronach poszczególnych ambasad, których wykaz można znaleźć tu.
1 Kraje, która mają prawo do swobodnego przepływu osób w ramach UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
2 Bezwizowy ruch tylko dla osób posiadających paszport biometryczny. W przypadku decyzji o długości pobytu w Kanadzie oraz odnośnie wjazdu na teren Kanady podejmuje urzędnik imigracyjny na przejściu granicznym.